Maker, kto to jest ten maker?

Nie raz, podczas oprowadzania gości po Fablabie, padło skierowane do nas pytanie dlaczego słowo ‘maker’?, dlaczego nie jakiś odpowiednik w języku polskim?.

Złota rączka, majsterkowicz, rzemieślnik - to przecież piękne polskie określenia, które nie zaburzałyby przestrzeni językowej fablabów (szczególnie, że polskie odpowiedniki nazw maszyn i narzędzi przyjęły i przyjmują się zadziwiająco naturalnie).

Niestety, jako wieloletni makerzy w Fablabie powered by Orange nie moglibyśmy nazwać się na przykład rzemieślnikami, choć na pierwszy rzut oka może się zdawać, że to dokładnie to samo.

Na ten moment nie znaleziono idealnego polskiego słowa określającego i ujmującego w sobie całą istotę makera i idei makerstwa. Wszystkie wymienione powyżej zdają się być blisko, ale gubią w sieci społecznych skojarzeń bardzo ważne aspekty fablabowej rzeczywistości.

Słowo rzemieślnik jest bogate w skojarzenia związane z doświadczeniem, wykształceniem w danym kierunku rzemieślniczym, ale również kojarzy się z pracami tradycyjnymi, takimi jak stolarstwo, kowalstwo czy ślusarstwo. Aby zostać makerem nie trzeba mieć żadnego wcześniejszego doświadczenia zawodowego czy szkolnego w tworzeniu rzeczy. Bycie makerem, czy makerką wykracza też poza granice tradycyjnych sztuk rzemieślniczych i bardzo często wprowadza w świat nowych technologii, które w wyobrażeniach o rzemieślniku (być może na razie) się nie mieszczą.

Złota rączka to ktoś, kto coś naprawia - co do trafności tego skojarzenia nie można się nie zgodzić. I właśnie dlatego nie jest to odpowiednie polskie określenie na makera. Maker to ktoś, kto robi coś od zera, własnoręcznie, często samodzielnie. Głównym celem makera nie jest naprawić, a stworzyć, zbudować, zaprojektować, wdrożyć w życie. To nie tylko idea repair it, ale przede wszystkim do it yourself.

Majsterkowicz wydaje się bardziej neutralne niż złota rączka i uwzględniające amatorskość, w przeciwieństwie do rzemieślnika. Nadal jednak skojarzenia, którymi jest obciążone to słowo, wykluczają pracę z nowymi technologiami i sytuują majsterkowicza w garażu obok domu, jedynie ze skrzynką drobnych narzędzi do pracy.

Skoro maker jest tak związany z tworzeniem rzeczy, a nie jedynie naprawianiem czy powielaniem, to dlaczego nie słowo twórca - można nieśmiało zapytać. Choć brzmi kusząco, określenie to pozostawilibyśmy jednak artystom :)

Jak widać, sprawa z polskim odpowiednikiem dla makera nie jest oczywista. Jednak potraktujmy to jako swobodne językowe rozważania - może najprościej będzie przyjąć do naszego słownika określenia “mejker” i “mejkerka”? Zgoda, nie jest to rozwiązanie innowacyjne, ale w gruncie rzeczy nieważne, jak coś się nazywa - ważne jest to, co powstaje w rękach i dzięki rękom oraz jaka płynie z tego satysfakcja.